Sự hiểu biết của ngỗng trời về vật thể chuyển động sau khi nở là thông qua việc in dấu, không phụ thuộc vào sự nhận thức bẩm sinh của chúng. Điều quan trọng là vật thể đó phải có chuyển động để ngỗng trời có thể nhận biết được. Ngỗng con không phân biệt được giữa các vật sống và các mô hình nhân tạo, chỉ cần chúng di chuyển là đủ. Sự nhận thức này rất dễ bị tổn thương, đặc biệt là ngay sau khi chúng sinh ra, và đặc điểm quan trọng là chuyển động, đảm bảo dấu ấn hiện diện. Những yếu tố khác và hoàn cảnh không quan trọng, ví dụ như việc nuôi nhốt hay sống tự nhiên, ngỗng con đều áp dụng cơ chế này.
Có một lý thuyết cho thấy rằng tồn tại một cơ chế tự nhiên phản ứng với một loại kích thích cụ thể. Ngoài ra, còn có ý tưởng về genom của nhà xuất bản gen – một phiên bản của sự di truyền gen trong DNA – cấu trúc cơ bản của gen – không thay đổi.
Dấu ấn trong tâm lý học
Dấu ấn là một khái niệm trong tâm lý học đã phát triển từ khoa động vật học và đạo đức học. Nó được giới thiệu bởi K. Lorenz, người muốn hiểu rõ hơn về hành vi của con người thông qua nghiên cứu hành vi của động vật. Trong động vật, in dấu là cần thiết cho sự sống còn, trong khi ở người, nó đã có một ý nghĩa rộng lớn hơn. Có ý kiến cho rằng cơ chế học tập này chỉ có thể xảy ra trong giai đoạn đầu sau khi sinh, nhưng ý kiến này liên quan đến sự quan sát đáng kể của các động vật trẻ, khi chúng trở nên độc lập tương đối nhanh hơn so với trẻ sơ sinh.
Ngoài những cơ chế tồn tại, tâm lý học còn có vai trò đồng hóa hình ảnh, kịch bản hành vi và thuật toán lý luận trong giai đoạn quan trọng. Trong giai đoạn lỗ hổng hoặc mẫn cảm với dấu ấn, người ta có thể nhận thức mô hình hành vi một cách vô thức thông qua hình ảnh liên quan.
Dù dấu ấn được nghiên cứu nhiều nhất từ khi sinh cho đến khoảng một tuổi, nó có thể xảy ra trong suốt cuộc sống, đặc biệt là trong giai đoạn trưởng thành và trở thành, bao gồm cả kết quả của các tình huống chấn thương. Vì mối quan hệ chặt chẽ giữa sự thích nghi xã hội và sự sống còn như sinh lý, người có thể có dấu ấn hành vi mà không bị hạn chế rõ ràng về tuổi tác.
Dấu ấn của con người có bản chất phức tạp hơn. Điều này có thể bởi vì sự thay đổi trong môi trường xã hội, các khủng hoảng trong thời đại cổ điển, việc chuyển đổi tổ chức giáo dục, nhập học và thay đổi công việc. Cơ thể càng trẻ và tình hình càng mới, cơ hội để in dấu tâm lý càng lớn. Trạng thái căng thẳng càng cao, học tập ở cấp độ càng tốt và không thể phân tích và thay đổi chúng một cách độc lập.
Dấu hiệu trong con người là một cách để trải nghiệm sự trung gian giữa các phản xạ tự nhiên, như một ví dụ về phản xạ hoàn toàn không tỉnh thức và việc học dựa trên việc nhớ có ý thức.
Do việc in ấn trên một người diễn ra một cách vô thức và không xác định thời điểm xảy ra, việc tái tạo lại trải nghiệm sẽ tự động xảy ra trong tương lai. Một lời giải thích cá nhân hoặc xã hội sẽ được áp dụng cho hành vi tự động. Nếu cơ chế hoạt động không phù hợp với xã hội, nỗ lực hạn chế kết quả tích cực lâu dài sẽ được thực hiện, không đòi hỏi sự can thiệp của chuyên gia, tập trung vào kiến thức về các giai đoạn quan trọng để tìm ra dấu ấn tâm lý. Ngoài ra, không nhận thấy và không nhận thức công việc của vô thức, người ta có thể can thiệp vào sự xuất hiện chính xác của nó, gây ra hậu quả tiêu cực lâu dài.
Dấu ấn – ví dụ ở người
Câu hỏi về giai đoạn hoạt động thần kinh đủ để in dấu đã được nghiên cứu và tập trung chủ yếu vào tâm lý sinh học và dấu ấn liên quan đến giai đoạn quan trọng sau khi sinh. Theo Freud, quá trình sinh nở có thể coi là một cơn đau, có thể khiến con người cảm thấy sợ hãi và tức giận, tạo ra một cảm xúc và thanh lọc tâm hồn. Định nghĩa này được đưa ra trong Từ điển bách khoa về thuật ngữ y tế và nghiên cứu này nhằm mục đích làm rõ quá trình in dấu ở con người.
Dấu ấn trong lĩnh vực tâm lý học là gì? Dấu ấn trong tâm lý cá nhân là cách hình thành các mô hình hành vi quan trọng xã hội, song song với các mô hình hành vi tự nhiên, để thể hiện sự hiện diện của các đặc trưng sau đây của con người.
Việc uống là quan trọng nhất, bởi vì sữa mẹ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh, đồng nghĩa với việc đảm bảo sự sống còn. Sự an toàn được cảm nhận khi người mẹ ôm con trong vòng tay, bày tỏ ý thức bảo vệ sâu sắc.
Liên kết với sự phát triển của lãnh thổ xung quanh hoặc dấu ấn cảm xúc lãnh thổ giải thích lý do tại sao một người tìm cách xác định không gian của mình, điều này được thể hiện trong việc lựa chọn một nơi ưa thích cho các trò chơi trong thời thơ ấu và xử lý tài liệu về tài sản tư nhân ở tuổi trưởng thành.
Hình thức bằng lời nói có thể mang lại phản ứng của con người, khác biệt với tiếng động và âm thanh xung quanh, tạo ra sự thúc đẩy và phát triển cho lời nói, là một cách để mọi người giao tiếp. Cơ chế in dấu ấn cũng tạo nên một mô hình hành vi đặc trưng cho từng giới tính, được gọi là bản sắc giới tính.
Vì vậy, hiểu về sự quan trọng của việc xây dựng mối quan hệ giữa mẹ và con và tầm quan trọng của việc tạo ra mối liên hệ này là lý do chính để WHO đưa ra các khuyến nghị hiện đại về chăm sóc trẻ sơ sinh (ở Ukraine, theo lệnh số 438 năm 2015). Trong đó, việc không tách rời mẹ và em bé trong hai giờ đầu sau khi sinh được xem là bắt buộc, trừ trường hợp có những chỉ định y tế.
Sự kế thừa có thể ảnh hưởng đến thói quen ăn uống của đứa trẻ dựa trên thói quen ăn uống mà người mẹ tuân thủ trong thai kỳ.
Khi nói về ảnh hưởng đến sự lựa chọn bạn tình, có hai quan điểm trái ngược nhau. E. Westemark, một nhà nhân chủng học, đã chỉ ra rằng những người dị tính được nuôi dưỡng trong những năm đầu đời có thể trở nên ít mẫn cảm và không có sự hấp dẫn thân mật với nhau. Ngược lại, D. Maynardi cho rằng đó là sự ảnh hưởng ban đầu từ cha mẹ và anh chị em, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ham muốn tình dục nội tâm. Z. Freud tin rằng sự hấp dẫn mật thiết giữa các thành viên trong một gia đình dẫn đến sự lựa chọn bạn tình, với sự tập trung vào các hành vi liên quan chặt chẽ và các dấu hiệu bên ngoài. Điều này là lý do tại sao xã hội đặt lên một quy tắc cấm kỵ về loạn luân và trong giai đoạn này, xã hội tuân theo khái niệm này.
Có thể xem một dấu ấn thân mật trên các đối tượng vô tri vô giác như một cách để biểu đạt tôn sùng.
Từ điển triết học còn định nghĩa thêm việc đánh dấu là một khả năng cá nhân để chấp nhận một ý tưởng mới, một thành phần của nội dung văn hóa từ một nhóm tham khảo, ở mức độ hợp lý và cảm xúc.
