Thung lũng kì lạ (Uncanny Valley) là gì?

Thung lũng kỳ lạ là một hiện tượng tâm lý và nhận thức của con người liên quan đến các vật thể tương tự người (thường là robot và hình ảnh), và ảnh hưởng đến phản ứng của chúng ta đối với vật thể đó.

Thung lũng kì lạ

Khái niệm.

Thung lũng kỳ quái trong tiếng Anh được gọi là uncanny valley.

Trong tâm trí và nhận thức của con người, có một hiện tượng đặc biệt được gọi là thung lũng kì lạ. Nó liên quan đến các vật thể giống người như robot và hình ảnh, và ảnh hưởng đến cách chúng ta phản ứng với những vật thể đó.

Nếu một vật thể không phải người dần trở nên giống người hơn, người quan sát sẽ phản ứng tích cực và mạnh mẽ. Tuy nhiên, khi vật thể đạt đến một mức độ giống người đáng kinh sợ, phản ứng của mọi người sẽ ngược lại.

Do đó, thung lũng kỳ lạ có thể được hiểu là sự phản ứng tiêu cực của mọi người đối với những robot giống thật.

Tìm hiểu về thung lũng kì lạ

Masahiro Mori, một giáo sư ngành khoa học người máy, đã định nghĩa khái niệm thung lũng kì lạ lần đầu tiên vào năm 1970 bằng tiếng Nhật là Bukimi no Tani Gensho.

Thuật ngữ này ám chỉ một biểu đồ được tạo ra bằng cách vẽ các phản ứng của con người đối với các vật thể khác nhau, tuần tự theo việc tăng sự tương đồng hình dáng với con người.

Khi vật thể trở nên giống người hơn, sự hứng thú của mọi người cũng tăng, nhưng chỉ đến một giới hạn. Vượt qua giới hạn đó, sự giống người trở nên kém hấp dẫn, kỳ quặc và gây ra sự lo lắng, sợ hãi.

Khi vượt qua mốc này, và khi mô phỏng trở nên tốt hơn, chúng ta sẽ có một sản phẩm tuyệt vời và thu hút mọi người.

Được biết đến với cái tên “thung lũng” bí ẩn, với sự thay đổi đột ngột của sự yêu thích từ giảm xuống và sau đó tăng lên ngay lập tức ở phía đầu bên kia, tạo thành hình chữ V, trông giống mặt cắt ngang của một thung lũng.

Các robot hoạt hình như Wall-E hoặc Eve của Pixar trông dễ thương với hầu hết mọi người vì lý do sau đây.

Ngược lại, cũng có một số robot tương tự như con người, ví dụ như robot hỗ trợ đào tạo nha khoa Showa Hanako hoặc robot trẻ em CB2, chúng rơi vào một khu vực đặc biệt trên biểu đồ. Những robot này có khuôn mặt giống con người nhưng có tỉ lệ kém hoặc màu da không thật và kết cấu bằng cao su, hoặc có một đôi mắt trống rỗng.

Có hai phái trong nhóm nhà thiết kế robot. Một phái tập trung vào việc tạo ra những robot có bề ngoài rất chân thực, đến mức khó phân biệt với con người. Chúng có giọng nói, hình dạng và tính cách tương tự con người. Phái kia lại tập trung vào việc loại bỏ bề ngoài giống con người, thay vào đó thiết kế những robot đơn giản hơn và mang đến một cái nhìn dễ thương và gần gũi hơn với mọi người.

(Theo Techopedia, Spectrum).