Trong môn thể thao đồng đội như bóng đá, việc chơi hiệu quả và tăng khả năng chiến thắng yêu cầu tuân thủ theo lối chơi tập thể nghiêm ngặt. Vì vậy, huấn luyện viên thường áp dụng nhiều loại chiến thuật khác nhau để đạt được mục tiêu. Vậy chiến thuật bóng đá là gì? Chúng ta hãy tìm hiểu thêm qua bài viết sau đây.
Trong bóng đá, chiến thuật là việc tổ chức, sắp xếp và liên kết cầu thủ trên sân, bao gồm cả thủ môn, trong quá trình thi đấu. Mỗi chiến thuật phản ánh phong cách chơi của đội bóng và dựa trên kỹ thuật cũng như điểm mạnh, điểm yếu của từng cầu thủ. Do đó, chiến thuật trong bóng đá mang tính đa dạng và linh hoạt, tuân thủ nguyên tắc khoa học.
Trên lý thuyết, chiến thuật trong bóng đá không quá phức tạp, thậm chí có phần đơn giản dễ hiểu. Tuy nhiên khi thực hiện một chiến thuật trong trận đấu, nó lại trở nên rất khác biệt. Điều này bởi vì chiến thuật của huấn luyện viên phải phụ thuộc vào trình độ chuyên môn và khả năng của từng cầu thủ trên sân.
Khi khám phá về các kỹ thuật chiến thuật bóng đá, bạn cần hiểu rõ những thuật ngữ đặc biệt được sử dụng trong môn thể thao này. Bạn có thể tìm hiểu thêm về những thuật ngữ chuyên môn này tại danh sách thuật ngữ chiến thuật bóng đá.
2. Phân loại chiến thuật bóng đá
Chiến thuật trong bóng đá có sự đa dạng và phong phú, bao gồm nhiều loại và biến thể khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết các chiến thuật đều được xây dựng dựa trên hai dạng chính: chiến thuật phòng ngự và chiến thuật tấn công.
2.1. Chiến thuật phòng thủ
Chiến thuật phòng ngự là một chiến thuật thường được áp dụng khi đội bóng cần tổ chức hàng phòng ngự để đối phó với tình huống đối phương đang tấn công. Nhiệm vụ của chiến thuật này là ngăn chặn và loại bỏ những đường bóng nguy hiểm từ đối phương tiến tới khung thành của đội mình.
Chiến thuật bảo vệ thông thường sẽ có 2 trường hợp:
Khi thi đấu trên sân, việc tổ chức đội hình của từng cầu thủ trên sân đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngự hiệu quả. Để hiểu rõ hơn về chiến thuật phòng ngự trong bóng đá, bạn có thể tìm hiểu thêm về chiến thuật phòng thủ cá nhân trong môn thể thao này.
2.2. Chiến thuật tấn công
Trong môn thể thao bóng đá, mục tiêu chính của cả hai đội chơi là ghi được nhiều bàn thắng vào lưới của đối thủ. Vì vậy, việc tấn công luôn được đặt lên hàng đầu và được ưu tiên bởi các đội bóng trong mỗi trận đấu.
Cầu thủ sẽ triển khai các chiến thuật tấn công một cách linh hoạt để đưa bóng vào khung thành đối phương một cách nhanh nhất. Trong thế giới bóng đá hiện đại, tính chiến thuật và ý thức tổ chức đội hình đang được đề cao, vì vậy việc phải sáng tạo và đa dạng hóa các cách tấn công sẽ là một lợi thế rất lớn.
Có một số đội bóng sẽ chọn tấn công trực tiếp vào trung lộ và ghi bàn, tuy nhiên cũng có nhiều đội bóng chọn cách tấn công từ hai biên, hành lang cánh… Việc tấn công ở vị trí nào phụ thuộc vào từng tình huống lên bóng, đội bóng sẽ đạt được kết quả cao nhất nếu có thể nhuần nhuyễn kết hợp các chiến thuật tấn công này.
Hãy tham khảo thêm về các chiến thuật tấn công trong bóng đá để có cái nhìn sâu hơn về cách thức tấn công.
3. 3 chiến thuật bóng đá phổ biến
Trong lịch sử của bóng đá, đã có nhiều chiến thuật được tạo ra và áp dụng thành công trong thi đấu. Dù vậy, vẫn tồn tại những chiến thuật được áp dụng cho đến ngày nay. Hãy cùng xem lại những chiến thuật bất hủ này.
1- Catenaccio
Khi nhắc đến chiến thuật Catenaccio, người ta liên tưởng ngay đến một nét đẹp tinh tế trong cách phòng ngự. Đây là một chiến thuật nổi tiếng đã đưa Italia đến những thành công vang dội trong quá khứ và có thể ngay cả hiện tại.
Khi nhắc đến Catenaccio, người hâm mộ sẽ liên tưởng ngay đến một phong cách đặc trưng của bóng đá Ý, với thành tích xuất sắc của Herrera khi dẫn dắt Inter Milan vô địch giải đấu hàng đầu của Ý thời điểm đó. Tuy nhiên, ít ai biết rằng chiến thuật phòng ngự này không phải xuất phát từ Italia mà từ Thuỵ Sỹ.
Lúc đó, trong khi chiến thuật 3-2-5 đang được sử dụng rộng rãi, Karl Rappan đã thay đổi và rút 2 tiền vệ về để thực hiện nhiệm vụ phòng ngự. Trong đó, một người sẽ chuyển sang hành lang cánh và người còn lại sẽ lui về để đảm bảo phòng ngự. Đồng thời, hai trong số ba FullBack ban đầu sẽ trở thành hai trung vệ ảo, tùy thuộc vào cách tấn công của đối phương, mỗi người sẽ di chuyển để bọc lót cho nhau.
Cách hoạt động của chiến thuật Catenaccio khá đơn giản nhưng lại mang lại lợi ích vô cùng lớn. Kết quả của nó đã được mọi người chứng kiến rõ ràng.
2- Tiki Taka
Khi nói đến bóng đá, có thể nói rằng chiến thuật mà người hâm mộ biết nhiều nhất chính là Tiki Taka của CLB hàng đầu thế giới Barcelona. Tiki Taka trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa đơn giản là “chuyền và chạy”, và đây chính là cách mà chiến thuật bóng đá này hoạt động, tức là liên tục chạy và chuyền bóng.
Lối chơi Tiki Taka ra đời một cách bất ngờ từ ý tưởng của nhà bình luận thể thao Andres Montes. Luis Aragones là người đầu tiên thực hiện lối chơi này và Pep Guardiola đã đưa nó lên đỉnh cao khi áp dụng cho Barcelona. Kết quả là Barcelona trở thành một trong những đội bóng thành công nhất lịch sử thế giới.
Lối chơi Tiki Taka được xây dựng dựa trên sơ đồ đội hình 4-3-3, nhưng đôi khi nó có thể biến đổi thành 3-4-3 hoặc 4-1-2-3 tùy thuộc vào tình hình trận đấu. Quan trọng nhất trong lối chơi này là sự kết hợp mượt mà giữa các cầu thủ.
Chiến thuật này thường được triển khai bằng cách bắt đầu từ tuyến giữa trước khi đưa bóng lên trên bằng những đường chuyền quyết định để ghi bàn. Mặc dù có vẻ đơn giản, nhưng lối chơi này rất khó áp dụng vì yêu cầu cầu thủ phải có tài năng vượt trội như Xavi, Iniesta hay Messi… Để làm cho nó trở nên hoàn hảo.
Dù đã không còn được sử dụng như thời kỳ đỉnh cao, lối đá Tiki Taka vẫn được áp dụng và triển khai rất phổ biến với cách vận hành và nền tảng của nó.
3- Gegenpressing
Khi nhắc đến Gegenpressing, không thể không nhắc đến Jurgen Klopp – huấn luyện viên thành công nhất khi áp dụng chiến thuật này vào lối chơi của đội bóng mà ông dẫn dắt. Ban đầu, ông đã áp dụng Gegenpressing tại Mainz 05 và sau đó là Borussia Dortmund, từ đó chiến thuật này trở nên hoàn thiện và tạo nên danh tiếng cho Jurgen Klopp.
Chiến thuật Gegenpressing đã đưa Liverpool trở thành đội bóng hàng đầu thế giới hiện tại sau những thành công trong quá khứ.
Theo tiếng Đức, chiến thuật này được gọi là “Gesamtpressing”, có ý nghĩa là tấn công tổng lực vào đối thủ và sẵn sàng phản công ngay cả khi đang trong tình thế phòng ngự. Điều này đòi hỏi cầu thủ phải tiêu tốn rất nhiều năng lượng, nhưng nếu thực hiện thành công, đây sẽ là một chiến thuật cực kỳ hiệu quả.
Cách áp dụng chiến thuật này được mô tả một cách dễ hiểu là thực hiện việc áp sát đối thủ 1-1 khi họ đang nắm giữ bóng. Trong tình huống này, cầu thủ đối phương buộc phải xử lý nhanh để tránh bị áp đặt sức ép, tuy nhiên, điều này rất khó khăn. Sau khi giành được quả bóng từ đối thủ, đội hình sẽ nhanh chóng chuyển sang tấn công để tạo cơ hội ghi bàn.
Gegenpressing là như một thanh kiếm hai lưỡi, sai sót có thể gây hậu quả bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, với một đội bóng hàng đầu như Liverpool, việc này trở nên dễ dàng để khắc phục.
4. Nguyên tắc “vàng” khi áp dụng các chiến thuật đá bóng
Trong bóng đá, có nhiều chiến thuật khác nhau với những ưu điểm và hạn chế riêng. Dù đội bóng sử dụng chiến thuật nào, điều quan trọng là phải tuân thủ các nguyên tắc trong việc áp dụng chiến thuật đá bóng trong trận đấu.
1- Chủ động
Khi đang thi đấu trên sân, tất cả mọi cầu thủ đều phải tập trung và luôn tự chủ động trong mọi tình huống bóng. Bởi vì trái bóng là một vật tròn và cục diện trận đấu có thể thay đổi dễ dàng nếu chúng ta hoặc đối thủ mắc phải sai lầm. Do đó, việc tự chủ động và tập trung là vô cùng quan trọng.
Khi đối thủ có quả bóng, hãy nhanh chóng rút lui để tổ chức phòng ngự cùng đồng đội. Khi đội nhà giữ quả bóng, hãy di chuyển linh hoạt vào vị trí thuận lợi để hỗ trợ đồng đội ghi bàn.
2- Linh hoạt
Trong thi đấu, việc áp dụng các chiến thuật linh hoạt có thể hoàn toàn thay đổi bức tranh trận đấu. Do đó, cầu thủ cần phải linh hoạt, tránh cách cứng nhắc và ảnh hưởng đến cự ly giữa các vị trí trong đội hình. Đồng thời, đội bóng cũng cần sở hữu nhiều chiến thuật khác nhau để thích nghi với từng tình huống và trận đấu, đảm bảo tính linh hoạt tối đa.
3- Có kế hoạch
Bóng đá là một môn thể thao đòi hỏi tính đồng đội và chiến thuật cao. Trước mỗi trận đấu, huấn luyện viên và các thành viên trong đội bóng cần phải có một kế hoạch chung và cả kế hoạch dự phòng, vì không thể biết trước được những điều xảy ra trong trận đấu. Kế hoạch từ trước sẽ giúp cho các cầu thủ hiểu nhau hơn, phối hợp tốt hơn như khi tập luyện.
Bằng cách đọc bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về khái niệm chiến thuật bóng đá và tầm quan trọng của nó trong môn thể thao này. Bóng đá là một môn thể thao đồng đội, liên kết giữa từng cá nhân trong đội bóng. Mặc dù có nhiều chiến thuật khác nhau và chúng liên tục thay đổi theo thời gian, nhưng tất cả đều dựa trên hai nền tảng quan trọng trong bóng đá là phòng ngự và tấn công.
